کانون دانشجویان زرتشتی سازمانی است غیرانتفاعی که به منظور همبستگی بیشتر بین دانشجویان زرتشتی و ایجاد روح همکاری دینی، ورزشی، علمی، هنری، اجتماعی، فرهنگی و هماهنگی در این موارد با سایر سازمان‌ها و مجامع رسمی کشور شکل گرفته‌است.
علاوه بر برگزاری برنامه‌های متعدد، کانون دانشجویان زرتشتی فعالیت‌های دیگری انجام می‌دهد نظیر چاپ کتاب تست دینی اقلیت‌های مذهبی کنکور، برگزاری کارگاه، کلاس‌های گوناگون برای موضوعات مختلف، فعالیت‌های فرهنگی و مددرسانی و کارآفرینی و…
نخستین فعالیت‌های این سازمان در سال ۱۳۴۸ آغاز گردیده است. ارکان کانون دانشجویان زرتشتی درحال حاضر شامل مجمع عمومی، هیئت مدیره و هیئت بازرسان است. تعداد اعضای هیئت مدیره هفت نفر و اعضای هیئت بازرسان دو نفر می‌باشد. اعضای هیئت مدیره و اعضای هیئت بازرسان کانون هر دو سال یکبار در مجمع عمومی با رای اعضای کانون انتخاب می‌شوند.
تاریخچه
سال ۱۳۴۶، در شهر تهران علاوه بر انجمن زرتشتیان تهران که مسائل کلی و بزرگ مربوط به جماعت را پوشش می داد، انجمن ها و سازمان های دیگری هم به‌تدریج به‌وجود آمده بودند که برخی بر روی مسائل محلی تمرکز داشتند و بعضی فعالیت های فرهنگی را دنبال می کردند .
پرویز ملک پور(نماینده زرتشتیان در دوره اول و دوم مجلس شورای اسلامی) دریافت که ایجاد یک تشکیلات دانشجویی برای زرتشتیان، می تواند گامی مثبت باشد. خاصیت دانشجو آن بود که می توانست اهل هر یک از شهر ها و آبادی های زرتشتی نشین ایران باشد، در مقام مقایسه با دیگران، آرمان‌هایش مترقی تر و متاثر از استعداد و نه موقعیت و ثروت خانوادگی باشد.
بدین ترتیب پرویز ملک پور قصد مطرح کردن موضوعی با دوستانش را می‌کند. اولین فرد مناسب و در دسترس، دوست دوران دبیرستانش، خدامراد مزداپور بود. پس از مطرح کردن موضوع، خدامراد مزداپور رضایت می‌دهد. بعداز آن پرویز ملک پور با مهندس نریمان خدادادی که از همدرس های دوران تحصیل یکساله او در کرمان و از دوستان بسیار صمیمیش در تهران بود موضوع را در میان می‌گذارد. او هم تایید می‌کند و قول همکاری می‌دهد. پرویز هورشتی که از خویشاوندان و دوستان خوب زمان نوجوانی پرویز ملک پور بود را نیز در جریان موضوع قرار دادند که او نیز موافقت کرد .
نتیجه این دیدارها آن بود که هریک از افراد ذکر شده در زمان و محل مناسبی جلسه‌ای تشکیل دهند.
برآن شد که عصر روز مقرر همگی به سازمان فروهر بیایند. آن روز عصر پرویز ملک پور کمی زودتر به سازمان فروهر مراجعه کرد و با مدیر وقت آنجا شادروان پیرغیبی صحبت کرد و هماهنگی‌های لازم صورت گرفت. اعضای آن جلسه پرویز ملک پور، نریمان خدادادی ، پرویز هورشتی و خدامراد مزداپور بودند که به توجیه طرح پرداختند.
بنا شد در جهت یافتن اعضای جدید از بین هم دانشگاهی هایشان اقدام و آنها را برای شرکت در جلسه بعد که در همان محل برگزار می شد دعوت کنند .
هفته بعد قبل از شروع جلسه مجددا پرویز ملک پور به همراهی خدامراد مزداپور نزد شادروان پیرغیبی رفتند. برای پیرغیبی توضیح دادند که قصد به‌وجود آوردن تشکیلاتی برای دانشجویان زرتشتی دارند و می‌خواهند در داخل سازمان فروهر فعالیت کنند. درآخر گفتند که می‌خواهند مستقل باشند. پیرغیبی توضیح داد که این طور نمی شود و اگر می خواهید از امکانات ما استفاده کنید، طبق عرف و قانون باید عمل کنید و استقلالی در کار نیست. فقط اجازه تشکیل جلسه در سازمان فروهر برای آن روز داده شد. جلسه دوم با تعداد بیشتری تشکیل شد. ضمن انجام بحث های توجیهی و تاکید بر یافتن یاران جدید بنا شد محل تشکیل جلسه بعد، بعدا به اطلاع برسد.
برای پیدا کردن جایی جدید که بتوان در آن تشکیل جلسه داد با شادروان فریبرز نسیمی(رییس دبیرخانه انجمن) صحبت شد. ودر برابر خواسته‌های گفته شده، توضیح دادند که زیر پوشش انجمن فعالیت انجام پذیرد و برای مستقل بودن چنین تشکیلاتی، مخالفت می‌کردند.
بعدازآن از آقای جمشید پیشدادی کمک گرفته شد. ایشان فقط با تشکیل دو جلسه در یکی از کلاس های دبیرستان فیروزبهرام به شرط رعایت ضوابط موافقت کردند . دو جلسه هم در دبیرستان فیروزبهرام با حضور تقریبی ۱۲ – ۱۰ نفر تشکیل شد.
خدامراد مزداپور در یکی از همین روزها این بحث را در منزلشان و در حضور خواهرانش کتایون و کیان مزداپور و مهمانی از آنها به نام پریزاد پورشسب مطرح می‌کند .این دو خواهر و مهمان آنها که بدلیل سابقه تحصیلاتشان در دبیرستان انوشیروان دادگر عضو کلوپ دختران زرتشتی مدرسه، به نام آناهیتا بودند (این کلوپ وابسته به سازمان زنان زرتشتی و تحت نظارت خانم پروین آبادی بود)، به خدامراد مزداپور ایده می دهند که شاید همراه شدن با آنها راهی را بگشاید. ایده را پیگیری کردند و بدین ترتیب از آنها دعوت به عمل آمد تا درمحل سازمان زنان زرتشتی با کلوپ آناهیتا گردهم بیایند.
خانم پروین آبادی عضو هیئت مدیره سازمان زنان زرتشتی از آنها استقبال کرد ولی در برابر استقلال و حتی گاهی نام کانون دانشجویان زرتشتی حساسیت نشان می داد؛ علت حساسیت ایشان موارد زیر می‌باشد:
- از عواقب و پیشامدهای آینده در واکنش به فعالیت دانشجویان در آن زمان بیم داشت و نمی‌خواست مشکلی ایجاد شود.
- او عضوی از سازمان زنان زرتشتی بود که بیشتر نفوذش از تحصیلاتش بود و اگر مشکلی پیش می‌آمد می‌بایست زخم زبان‌های بسیاری را تحمل می‌کرد.
- او خود کلوپ دختران را بنیان گذاشته بود و نمی دانست با تولد کانون دانشجویان زرتشتی کلوپ دختران چه وضعی پیدا می‌کند.
سرانجام ایشان با سمت نماینده/ قایم مقام سازمان زنان زرتشتی در جمع آنها حضور یافت. به هر تدبیر، کانون دانشجویان زرتشتی به سرعت مورد توجه جوانان قرار گرفت، هر پنجشنبه دور هم جمع می شدند. جلسات سخنرانی داخلی داشتند و دوره‌ها و پیک نیک های خوبی راه اندازی شد.
پس از آن پیغامی از شادروان دکتر سیروس فرهادیه(دانشجوی پزشکی دانشگاه اصفهان و عضو گروه موسیقی این دانشگاه) به دست پرویز ملک پور جهت اجرا برنامه هنری رسید. همه اعضای آن زمان دورهم جمع شدند و برای آن جشن تلاش کردند و در نهایت در سالن های خسروی و بهمن(به کمک پریبرز نسیمی در انجمن) برگزار شد و چاپ کارت دعوت توسط چاپخانه راستی و با دستور شادروان کیخسرو راستی آماده و مجانی در اختیار قرار داده شد.
با گذشت زمان در کانون زمزمه پرداخت حق عضویت و داشتن اساسنامه پیش آمد. پرویز ملک پور با پرداخت حق عضویت مخالف بود. نریمان خدادادی زحمت تهیه و تدوین اساسنامه را بر عهده گرفت. طراحی لوگو کانون به مهندس داریوش اورنگی که دانشجوی معماری دانشگاه شهید بهشتی بود محول شد و او این کار را به انجام رساند.
شوراهای کانون دانشجویان زرتشتی
در سال ۱۳۴۸ اولین کمیته کانون دانشجویان زرتشتی با نام مددکاری با هدف برطرف کردن نیاز های اجتماعی و اقتصادی جامعه شکل گرفت که با گذر زمان به شکل امروزی خود در آمد و به شورای مددکاری تبدیل گردید. هدف از تشکیل این شورا شناخت نیازهای اجتماعی اعضا کانون، فعالیت‌های مددکاری بلند مدت برای جامعه زرتشتی و شناساندن کانون به جامعه بیرون می‌باشد.
این شورا همراه با آغاز به فعالیت کانون فعالیت های خود را به صورت جدی در تهران و همچنین شهرستان ها آغاز کرد. در گذشته به فعالیت هایی چون فرستادن کتاب به کتابخانه های یزد فراهم نمودن برخی از نیاز های اساسی نیازمندان مانند: خوراک، پوشاک و کمک های نقدی، جمع آوری و ارسال دارو و لوازم پزشکی به جبهه ها در زمان جنگ، تشکیل کاربانک، ضبط اوستا با صدای موبد موبدان رستم شهزادی و همکاری با انجمن جهت راه اندازی درمانگاه یگانگی پرداخته است. همچنین در زمان ۸ سال دفاع مقدس جهت کمک به رزمندگان و هم‌میهنان اقدامات بسیاری انجام گرفت.
از فعالیت های حال حاضر این شورا می‌توان به اهدا خون، پروژه مرمت و رسیدگی به آرامگاه زرتشتیان (قصر فیروزه)، کمک به کودکان کار، بازدید از خانه سالمندان، قدردانی از خیراندیشان و اعلام فراخوان و جمع‌آوری کمک برای نیازمندان نام برد.
اندکی پس از تأسیس کانون دانشجویان زرتشتی در سال ۱۳۴۸ کمیته‌ای با عنوان انتشارات و آموزش به وجود آمد. پس از مدتی کمیته انتشارات و آموزش به شورای آموزشی تغییر نام داد. هدف این شورا افزودن و ارتقای دانش و مهارت‌های دانشجویی و دانش‌آموزی می‌باشد.
برگزاری کلاس‌های مختلف مانند کلاس‌های کنکور در بیشتر زمینه‌ها، کلاس کامپیوتر، کلاس رباتیک، کلاس بازی‌سازی، برگزاری سمینارهای معرفی رشته‌های دانشگاهی به دانش آموزان، برگزاری کنکور آزمایشی، چاپ کتاب تست دینی کنکور، بازدید از موزه‌ها و مراکر علمی از جمله فعالیت‌های این شورا بوده است.
برنامه‌های پیوسته این شورا همایش علمی زرتشتیان سراسر کشور و جشن معرفی دانشجویان تازه راه یافته به دانشگاه است.
این شورا در پی اهدافی چون گسترش ورزشکاری، افزایش همکاری، ایجاد روحیه ورزشی و پرورش تن و روان سالم بین جوانان زرتشتی به وجود آمد. این شورا حوالی سال ۱۳۵۹ فعالیت پرشور خود را آغاز کرد. از جمله فعالیت‌های اولیه‌ی شورای ورزشی انجام تمرینات ورزشی دانشجویان در سالن ورزشی دبیرستان انوشیروان است. چندی از فعالیت‌های این شورا در گذشته عبارتند از: برگزاری جام فوتبال فرهاد خادم، برگزاری جام تنیس روی میز، فوتبال دانش‌آموزان سده و تشکیل اتاق کوه .
از دیگر فعالیت‌های متعدد این شورا درحال حاضر می‌توان به برگزاری کارگروه ورزشی، تشکیل تیم‌های ورزشی، برگزاری کلاس‌های داوری والیبال، پیک نیک کوهنوردی در کوه اوسون و گرامی‌داشت روز طبیعت، برگزاری جام دوستی میان کانونی‌ها و بزرگداشت سالگرد درگذشت اردشیر مرادیان در باغ اوسون اشاره کرد.
یکی از برنامه‌های مهم و پیوسته این شورا، پیکارهای ورزشی جام جان‌باختگان است که رقابت‌های ورزشی با نام و یاد جان‌باختگان زرتشتی است. این رقابت‌ها از سال ۱۳۵۹ با نام جام شهدا آغاز شد و سپس نام آن به جام جان‌باختگان تغییر یافت و به مرور رشته‌های مختلف ورزشی به آن اضافی شد و یکپارچه شد و در همایشگاه مارکار تهرانپارس برگزار می‌شود. اکنون از بزرگترین رقابت‌های ورزشی در هازمان زرتشتی است.
شورای فرهنگ و ادب در آغاز به نام شورای کتاب شناخته می‌شد و نام آن به شورای فرهنگ و ادب تغییر پیدا کرده است. هدف این شورا به پاس داشتن فرهنگ و ادب زرتشتی و شناساندن معیار های صحیح اخلاقی و عادت های صحیح اجتماعی و فردی به دانشجویان زرتشتی می‌باشد.
اداره کتاب خانه کیخسروکیخسرویی، و بزرگداشت شعرا، برپایی کلاس سخنرانی و گردهمایی در جهت افزایش آگاهی جوانان، برگزاری شب شعر با بزرگانی چون اخوان ثالث و فریدون مشیری از کارهای گذشته این شورا می‌توان نام برد.
یکی از افتخارات این شورا دریافت کتاب کلیدر از شیخ محمود دولت آبادی در سال ۱۳۶۵ فعالیت های حال حاضر این شورا در جهت گسترش فرهنگ های سازنده و به طور خاص کتابخوانی می‌باشد. فعالیت هایی چون برگزاری دورهمی و مسابقه کتاب و کتابخوانی، برگزاری مراسم شب چله، برگزاری مراسم بزرگداشت شعرا، برپایی گروه کتابخوانی برای افزایش روحیه کتابخوانی در کانونی ها، اجرای گردش و بازدید های دسته جمعی از اماکن تاریخی و فرهنگی می‌باشد.
شورای هنر جهت پیشرفت و ارتقا سطح هنر جامعه زرتشتی، به‌خصوص دانشجویان، تشکیل گردیده است. این شورا در آغاز کمیته فرهنگی و هنری نام داشته است. فعالیت‌های هنری متعددی در این شورا صورت می‌گیرد که سبب پرورش و بالیدن هنر میان اعضای کانون و در سطح وسیع‌تر در جامعه زرتشتی می‌شود. از فعالیت‌های این شورا در گذشته عبارتند از: برگزاری جشنواره تئاتر زرتشتیان سراسر کشور، برگزاری کلاس تئاتر، خوش‌نویسی، عکاسی، تئوری موسیقی، نمایشنامه نویسی، در اختیار داشتن اتاق عکس و نوارخانه کانون دانشجویان زرتشتی و برگزاری تور‌های شیراز و آبعلی و دیگر تورها. گروه‌های هنری مختلفی تشکیل شدند مانند گروه کر و گروه تئاتر.
تشکیل گروه کر کانون دانشجویان زرتشتی و انتشار نوار “خوان اشم وهو” یکی از مهم‌ترین اتفاقات این شورا می‌باشد.
از برنامه‌های پیوسته شورای هنر که همچنان برگزار می‌شوند جشنواره موسیقی و نمایشگاه آیین و فرهنگ ایران باستان می‌باشند.
فعالیت‌های حال حاضر شورای هنر جدا از برنامه‌های خود برگزاری جشنواره عکس در دوسال ۱۳۹۴و ۱۳۹۷، تور شیراز، نقد و پخش فیلم و دوره نقد و بررسی آهنگ‌های ایرانی می‌باشند.
شورای روابط عمومی با هدف ایجاد ارتباط بین اعضای شوراهای کانون با یکدیگر و این اعضا با جامعه زرتشتی و آگاهی از نیازهای اجتماعی جامعه و کمک به رفع آنها تشکیل شد. این شورا در دهه ۵۰ و در قالب مسئولیت روابط عمومی دایر شد.
از فعالیت‌های این شورا در طول این سال‌ها می‌توان به برگزاری تور‌های مختلف برای کانونی‌ها، برگزاری بازدید، پیک‌نیک و برنامه‌های تفریحی مختلف، انتشار ماه‌نامه نویکند(نشریه داخلی کانون)، ضبط و انتشار رادیو نویکند و برگزاری برنامه دید و بازدید نوروزی اشاره کرد.
این شورا در جهت رفع نیازهای دینی، بهبود بخشیدن و پیشرفت سطح دینى جامعه زرتشتی شکل گرفته است.
فعالیت‌های این شورا، چاپ کتاب گاتا و انتشار نخستین و کاملترین لوح فشرده ی گاتاخوانی، چاپ کتاب ترجمه مقالات دینى، برگزارى کلاس هاى اوستاخوانى در سه محل متفاوت در تهران(سازمان جوانان زرتشتى تهران، مارکار تهرانپارس و کانون دانشجویان زرتشتى)، برگزاری کلاس های گاتاشناسی(در شهرهای تهران، یزد، کرمان و شیراز)، آموزش حروف دین دبیره و واژگان گاهانی به اعضای شورا، برگزاری گهنبار چهره ایاسرم، برگزاری نشست هایی در زمان شورا با حضور صاحب نظران دینی جامعه زرتشتى و زیارت از شاه ورهرام ایزد و پیاده پیمودن مسیر آن در ورهرام روز هر ماه می باشند.
برنامه مهم و بزرگ این شورا که از سال ۱۳۷۳ آغاز نموده و تابه امروز برگزار م‌شود، همایش اوستاخوانی و گاتاشناسی مانتره می باشد.
شورای کار و اقتصاد جوان‌ترین شورای کانون دانشجویان زرتشتی می باشد که از تاریخ ۲/۳/۱۳۹۱ به‌طور رسمی آغاز به کار کرد. هدف از تشکیل شورای کار و واقتصاد ایجاد روحیه کارآفرینی در جوانان است تا بیاموزند چگونه کسب و کار خود را راه‌اندازی کنند.
از فعالیت‌های این شورا می‌توان به تور اصفهان و بازدید از مراکز صنعتی، دعوت از افراد صاحب‌نظر و بحث و یادگیری از آنها، برگزاری مسابقه بیزینس پلن و بازارچه کار از صنایع دستی دانشجویان، برگزاری کارگاه بورس، برگزاری سمینارهای چگونه موفق شویم، بازدید از نمایشگاه های کار و فرصت های شغلی، تهیه نشریه داخلی کیف پول، جمع آوری بانک مشاغل زرتشتیان و برگزاری سمینارهای استارت‌آپی اشاره کرد.